Paziowate

Paziowate, witezie, motylowce (Papilionidae) – rodzina motyli dziennych z nadrodziny Papilionoidea i infrarzędu Heteroneura. Obejmuje około 570 opisanych gatunków. Takson kosmopolityczny, ale większość gatunków tropikalnych.

Opis

Do rodziny zaliczane są jedne z największych i najpiękniejszych motyli świata. Największe gatunki osiągają ponad 25 cm rozpiętości skrzydeł (O. alexandrae do 28 cm). Głowa o czułkach krótkich, zwieńczonych buławką lub spłaszczonych u wierzchołka, a oczach dużych i nagich. Skrzydła są w stosunku do tułowia duże. Najczęściej przednie są szerokie, w obrysie trójkątne, zaś tylne okrągłe bądź wydłużone z charakterystycznym dla rodziny wklęsłym brzegiem tylnym i często opatrzone ogonkiem. Obie pary skrzydeł z żyłkami analnymi. Przednie o 4-5 żyłkach radialnych, dość szerokiej komórce środkowej i charakterystycznej żyłce aksylarnej. Odnóża przednie dobrze wykształcone.

Biologia i ekologia

Gąsienice paziowatych żerują pojedynczo. Poczwarki leżące na ziemi w cienkim oprzędzie lub umocowane do roślin za kremaster i nitką w połowie długości

Rozprzestrzenienie

Przedstawiciele tej rodziny występują na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy. Najwięcej gatunków zamieszkuje rejony tropikalne. Z Polski podawano 5 gatunków: paź królowej, paź żeglarz, niepylak apollo, niepylak mnemozyna i zygzakowiec kokornakowiec, z których ostatni przed 1960 rokiem. W Polsce oba niepylaki podlegają ścisłej, a paź żeglarz częściowej ochronie gatunkowej.

Systematyka

Paziowate stanowią jedną z siedmiu rodzin w nadrodzinie Papilionoidea, tworzącą wraz z 12 innymi nadrodzinami klad Obtectomera. W 2011 roku należało do paziowatych 570 opisanych gatunków z 32 rodzajów. Dzieli się je na trzy podrodziny:

Baroniinae – obejmujące pojedynczy rodzaj:
- Baronia
Parnassiinae – w skład tej podrodziny wchodzą 3 plemiona:
- Luehdorfiini
- Parnassiini
- Zerynthiini
Papilioninae – w skład tej podrodziny wchodzą 4 plemiona:
- Leptocircini
- Papilionini
- Teinopalpini
- Troidini